Chile. Irlandia. Wyspy Kanaryjskie. Południowy zachód USA są jednymi z najbardziej popularnych tzw. obszarów "ciemnego nieba", które entuzjści astronomii oraz naukowcy uważają za najlepsze miejsca by poznawać gwiazdy. Zbierz razem grupę takich osób, zarezerwuj bilety lotnicze i pokoje hotelowe, i masz zadatki na astro-turystyczną przygodę.
Astro-turystyka jest i była przez dziesięciolecia bardzo wąską niszą w branży turystycznej i dopiero teraz powoli przebija się do ogółu społeczeństwa.
"Pamiętam wycieczki do całkowitych zaćmień słonecznych ponad 40 lat temu," Mike Simmons, prezes astronomów Kalifornii Bez Granic. "Ten rynek się rozrósł, ale pojawiają się także nowe obszary – głównie odwiedzanie miejsc z wieloma dużymi obesrwatoriami. Istnieją też małe obserwatoria i zajazdy z teleskopami zbudowanymi dla zwiedzających w miejscach o ciemnych niebie – coś, co jeszcze całkiem nie dawno nie istniało w ogóle. Jednak myślę, że jest jeszcze miejsce, aby rozwijać ten rynek ".
Ale podróże dla astronomii, jak mówi, pozostają domeną prawdziwych entuzjastów. "Niektóre firmy prowadzące afrykańskie safari oferują teraz astronomię z teleskopami, która jest na ogół interesująca dla turystów pasjonujących się naturą", dodaje.
Czy to czas dla mainstreamowych biur podróży, aby włączyć astro-turystykę do swoich produktów? Być może, mówi Simmons.
"Myślę, że jest to bardzo dobre rozwiązanie dla wycieczek, które są w pobliżu miejsc o znaczeniu astronomicznym. Nie wiem, czy biuro wycieczkowe dodające do swojej ofery wycieczki tylko dla astronomii dobrze by sobie radziło. Entuzjaści spodziewają się personelu i przewodników, którzy posiadają wiedzę na temat astronomii. Jednak jeśli duże biuro zatrudni dodatkowych specjalistów, aby dodać astronomię do swojej oferty, myślę, że przyniosłoby to same korzyści" mówi.
International Dark Sky Association (IDA) certyfikuje miejsca w regionach z najlepszym dla obserwacji niebem. Według Simmons, IDA jest "najstarszą i najbardziej prestiżową organizacją, która działa na rzecz ochrony nocnego nieba." Zaczęła w znacznym stopniu od ochrony ciemnego niebo w okolicach Kitt Peak National Observatory na zachód od Tucson w stanie Arizona, ale rozszerzyła swoją działaność znacznie przez ponad 25 lat swojej działalności.
"Proces certyfikacji ma różne poziomy zaczynając od prostych, a kończąc na bardzo rygorystycznych. Najbardziej rygorystyczne są trudne do uzyskania, ale są bardzo znaczące," mówi.
Kerry International Dark-Sky Reserve, położony na południowo-zachodnim wybrzeżu Irlandii, jest klasyfikowany przez IDA jako rezerwat ciemnego nieba. Jest chroniony przez góry Kerry z jednej strony i Ocean Atlantycki z drugiej dzięki czemu oferuje niebo nieskażone przez światło.
Rezerwat ciemnego nieba posiada strukturę buforu i rdzenia, podobną do projektu UNESCO nt. Rezerwatów Biosfery. Najciemniejsze nocne niebo takich rezerwatów i parków jest w strefie centralnej. Strefa buforowa, która zazwyczaj zawiera się w bardziej zaludnionych obszarach, chroni ciemne niebo rdzenia poprzez trzymanie się odpowiedzialnej polityki oświetleniowej zarówno przez organy rządowe, jak i osoby prywatne. W przypadku Kerry International, w buforze istnieje obszar z niebem tak ciemnym jak w strefie centralnej.
Julie Ormonde założył rezerwat i jest jego menedżerem. Mówi, że miejsce to przyjmuje gości z całego świata, ale nikt nie przyjeżdża w ramach zorganizowanej grupy turystycznej.
"Ogromnym problemem jest to, że nie możemy uzyskać wsparcia finansowego od rządu, aby promować KerryIDSR, więc jedynym sposobem reklamy jest dla nas poczta pantoflowa" mówi.
W innym miejscu w Europie, Obserwatorium El Roque de Los Muchachos, na wyspie La Palma, na Wyspach Kanaryjskich, znajduje się jeden z najbardziej rozległych flot teleskopów, w tym największy - Gran Telescopio de Canarias - na świecie. Oprócz niskich poziomów zanieczyszczenia powietrza i światła, obserwatorium znajduje się powyżej poziomu chmur przez ponad 300 dni w roku.
Rzeczniczka Ana Garcia Suarez mówi: "Organizujemy imprezy dla astronomów amatorów (nazywamy je starparties). AstroLaPalma.com potrafi zorganizować tego typu wydarzenia. Możemy zorganizować wszystko zaczynając od podróży, a kończąc zakwaterowaniu, transferach, inmprezach tematycznych, wynajmie teleskopu, itd. "
Oprócz potężnych teleskopów, które przyciągają zagorzałych astronomów, pewne astro wydarzenia pomagają wzbudzić zainteresowanie podróżnych konstelacjami.
Przykładowo w dniu 9 marca 2016 roku nastąpi całkowite zaćmienie Słońca i wiele biur turystycznych ma nadzieję, że przyniesie ono znaczne zyski. Wildland Adventures z siedzibą w Seattle jest jedną z firm, które chcą zwabić potencjalnych Astro-turystów do odległego Maluku w Indonezji, gdzie garstka osób na pokładzie klasycznego dwumasztowego szkunera będzie świadkiem zaćmienia w otoczeniu dżungli, niezamieszkane wysp i strzelistych wulkanów.
Ta 12-dniowa wyprawa na Wyspy Korzenne kosztuje 5495 dolarów za osobę za przywilej bycia świadkiem jednego z najwspanialszych przedstawień natury w niepowtarzalnej atmosferze.
Noclegi podczas tego luksusowego rejsu przewidziane są na pokładzie szkunera 24-osobowego Ombak Putih. Wycieczki z przewodnikiem w czasie dnia i wieczorne wykłady prowadzone przez wizytującego wykładowcę Jeffrey Mellefont'a, pracownika naukowego w Australijskim Narodowym Muzeum Morskim, obiecuje polepszyć wrażenia na pokładzie.
Inne całkowite zaćmienie Słońca, nadchodzące w sierpniu 2017 roku, w Stanach Zjednoczonych "będzie ogromnym dobrodziejstwem dla turystyki", mówi Simmons.
"Zaćmienia w miejscah o dużej populacji i w krajach, gdzie łatwo dotrzeć na miejsce z dobrym wyposażeniem zawsze generują duże zainteresowanie Wykonano wiele pracy i przygotowań do 2017 roku w ciągu ostatnich kilku lat. Zaćmienia jak to zawsze przynioszą więcej odwiedzających niż tylko ludzi zaintersowanych astronomią," mówi.
Z oryginału tłumaczł Michał Wiśniewski